12 Eki 2010

“Yaşanamaz Nehir” (Uninhabitable river)


Değerli dostlar,

Dünyadaki blog yazarları 15 Ekim Blog Action Day (Blog Hareketi Günü) temasını SU olarak belirledi.

Ben de blogumda sık sık su konusunu işlediğim için bu özel güne katılıyor ve en son konumu “yaşanamaz nehirler” olarak belirliyorum.

Elimizde sadece ABD’ye ilişkin bazı istatistik verileri var. Bunlara bakmak bile karamsar olmak için yeterli bir neden:

• Günümüzde ABD’deki nehirlerin %40’ı balıkların ve diğer su canlılarının yaşaması için ve yüzmek için elverişli olmayacak derecede kirletilmiş durumda. Nedeni hala evsel atıkların, endüstri atıklarının ve tarımsal ilaç kalıntılarının nehirlere karışmaya devam ediyor olması.
• ABD’de her yıl fabrikalar 3 milyon ton zehirli kimyasal atığı nehirlere ve doğaya atıyor.
• Çöp olarak doğaya atılan atıkların %80’i geri dönüştürülebilir olduğu halde çöp olarak kalıyor.

İstatistikleri fazla uzatarak can sıkmak istemiyorum, bu umutsuzluğa kapılmamıza da neden olabilir. Bir diğer sakıncası da, ABD’nin en büyük kirletici olduğu gerçeğinin aklımızda gereğinden fazla yer etmesi ve yersiz bir rahatlığa kapılmamız olacaktır.

Oysa ki ABD’ye ait verilerin verilmesi, sadece bu ülkenin gelişmiş olmasından ve istatistik alt yapısının ileri düzeyde olmasından kaynaklanıyor. Bu gibi konularda ülkemizde veri yok. Bu konuların sayımını tutmak kimsenin aklına gelmemiş ülkemizde. Neden mi? Belki de ekonomik gelişme, bu gelişmenin bedeli olan çevresel erimeden daha önemli görüldüğü için… Belki de sayıldığı zaman önlem de almak gerekeceği için…

Çok fazla kinayeli imalara girmeden, hemen önümüzdeki konumuza dönelim.

Büyük Menderes?

Büyük Menderes Nehri de “yaşanamaz nehir” durumuna dönüşüyor.

Büyük Menderes Nehrinde su canlıları artık yaşamıyor. Nehir balıkçılık, su ürünleri, su sporları gibi aktiviteler için uzun süredir uygun bir su kütlesi değil. Kazara suya girenler de çeşitli hastalıklara maruz kalıyorlar.

Nehrin kirlilik oranlarının yüksek olduğu, yakın zamanda bitirilen Büyük Menderes Havzası Taslak Yönetim Planında tespit edildi. Nehrimiz kirli. Nedeni?

Nedenler Amerikan nehirlerindeki nedenlerden farklı değil. Endüstriyel atıklar, evsel atıklar ve tarımsal ilaçlar.

Buna ilaveten bizim durumumuzda bir ilave faktör daha var: Su Yönetiminin faaliyetleri.

Su Yöneticileri de Büyük Menderes Nehri başta olmak üzere, çay, dere, göl ve diğer su kütlelerinden önemli değişiklikler yaparak suyun doğal akışını etkiliyorlar. Sonuçta kirlilik oranının artmasına, topraklarımızın kontamine olmasına, bağlantılı göllerin ve doğal yaşam alanlarının kirlenmesine neden oluyorlar.

Yukarıda değinilen taslak planda yer verilen önlemleri uygulayacak olan su yönetimi, ancak bu yönde bir kıpırdama da yok.

Kamuoyu yaşanamaz nehir olma yolunda ilerleyen Büyük Menderes Nehri’ne bir sulama kanalı olarak bakmaya ve nehre bu muameleyi yapmaya devam ediyor. Havzanın en önemli su gündemi halen sulama olmaya devam ediyor.

Bu Blog Hareketi Gününde canınızı daha beter sıkmak pahasına, Büyük Menderes Nehri’nin “yaşanamaz nehir” olma yolunda ilerlemekte olduğuna dikkati çekmek istedim.

Çözümü yok değil, çözüm önerileri de Büyük Menderes Havzası Taslak Yönetim Planının ekinde bir program halinde belirtilmiş. Ama bunları uygulama safhasına koyabilmek için ilgi, farkındalık ve azim gerekiyor.